Памёр Генадзь Бураўкін

Генадзь Бураўкін нарадзіўся 28 жніўня 1936 года ў вёсцы Шуляціна Расонскага раёна Віцебскай вобласьці.

Дзяцінства было цяжкім і змрочным, яно супала з пачаткам Вялікай Айчыннай вайны. Бацька яго, Мікалай Сцяпанавіч, быў у партызанах, пазней перайшоў лінію фронта, ваяваў у дзеючай арміі, быў цяжка паранены пад Ржэвам. Генадзь Бураўкін успамінаў:”Калі пачалася Вялікая Айчынная вайна, мне была пяць гадоў. Бацька пайшоў на фронт, а маці засталася з намі. Страх за дзяцей, трывожная насцярожанасць, калі паблізу хаты з'яўляліся паліцаі, голад, нястачы – праз усё гэта прайшла маці, Феадосія Ягораўна. Самае страшнае было наперадзе, калі зімой 1943-га года прыйшлі ў вёску карнікі, помсцячы сем'ям партызан і ўсім вяскоўцам. Карнікі выгналі людзей з хат, выстраілі перад кулямётам і доўга трымалі на холадзе. Мы стаялі на ўзгорку трымя радамі: першы рад мужчыны і дзяды, другі – заплаканыя жанчыны з малымі на руках і трэці – мы, каму шэсць – дзесяць – дванаццаць гадоў. На нас быў нацэлены кулямёт. Мы чакалі стрэлаў. Плачуць жанчыны, маўчат дзяды. А стрэлаў усё няма. Пад вечар нас сагналі ў лазню на ўскрайку вёскі. Было цёмна і цесна. Для малых адвялі палок, мы сагрэліся на ім і пачалі валтузню, а маці нашы плакалі і чамусьці пачалі абдымацца. Я тады не ведаў, што дзверы лазні забіты цвікамі, што лазня абкладзена саломай і паліцаі пайшлі шукаць бянзіну. Я тады многае не разумеў. Шчаслівы выпадак выратаваў людзей. Я не памятаю твару таго, хто вызваліў нас. Памятаю толькі, што гэта быў стары немец-салдат. Ён не ўмеў гаварыць па-рускі і ўсё махаў рукамі ў бок лесу. Мы ўсе ўцяклі і выратаваліся”.

Скончыў аддзяленне журналістыкі філфака БДУ (1959). Працаваў у часопісе «Камуніст Беларусі», у газеце «Літаратура і Мастацтва», быў карэспандэнтам «Правды» па Беларусі, галоўным рэдактарам часопіса «Маладосць», дзе друкаваў творы Васіля Быкава і Уладзіміра Караткевіча, а таксама кнігу Алеся Адамовіча, Янкі Брыля і Уладзіміра Калесніка «Я з вогненнай вёскі».

З'яўляўся старшынёй Дзяржтэлерадыё БССР (1978—1990), аднак за падтрымку дэмакратычных сіл і прадстаўленне эфіру лідарам БНФ быў вызвалены ад пасады і накіраваны на дыпламатычную працу.

У 1990 атрымаў прызначэнне пастаяннага прадстаўніка Рэспублікі Беларусь пры ААН, моцна паспрыяў збліжэнню беларускай эміграцыі і метраполіі.

У 1993 годзе звярнуўся да старшыні ВС Рэспублікі Беларусь з просьбай аб вызваленні ад гэтай пасады. Пасля вяртання, у 1994—1995, быў намеснікам міністра культуры і друку.

Як дэпутат Вярхоўнага Савету БССР (1980—1990) быў адным зь ініцыятараў прыняцьця Закону аб мовах. Быў старшынём Таварыства беларускай мовы імя Ф. Скарыны.

У 1995—2001 працаваў у часопісе «Вожык».

Чалец Беларускага ПЭН-Цэнтру, сустаршыня ўсебеларускага зьезду за Незалежнасьць (2000), Чалец Рады беларускай інтэлігенцыі.

З 2008 году зьяўляўся кіраўніком назіральнага савету спадарожнікавага тэлеканалу Белсат.

Першыя свае вершы ён надрукаваў у полацкай абласной газеце ў 1952. Пазней выйшлі яго кнігі «Майская просінь» (1960), «З любоўю і нянавісцю зямною» (1963), «Дыханне» (1966), «Жніво» (1971), «Выток» (1974), «Варта вернасці» (1978), «Гняздо для птушкі радасці» (1986). Аўтар зборнікаў паэзіі «Узмах крыла» (1995), «Паміж зоркай і свечкай» (2000), кніга «Выбранае» (1998).

Генадзь Мікалаевіч — аўтар многіх кніг паэзіі, песні на словы ягоных вершаў спявае не адно пакаленне беларусаў, а пад «Калыханку» Бураўкіна маленькія беларусы засынаюць ужо больш за дваццаць гадоў:

http://www.youtube.com/watch?v=1X2dUnEp5Ag

Аўтар дзьвюх кнігаў паэзіі для дзяцей «Тры казкі пра Зая» (1974) і «Сінія арэлі» (1987), дакумэнтальных аповесьцяў «Тры старонкі з легенды» (1971), выступае ў друку з нарысамі, публіцыстычнымі і крытычнымі артыкуламі. Адзін з аўтараў (з У.Халіпам, Ф.Коневым) сцэнарыя двухсерыйнага фільма «Полымя» (1974), аўтар сцэнарыяў дакументальных фільмаў «Апаленая памяць» (1975) і «Падарожжа па Беларусі» (1976).

Вершы канца 20 стагодзьдзя склалі зборнік паэта «Жураўліная пара» (2004). Надзвычай багатая і разнастайная інтымная лірыка паэта, яна ўключалася ва ўсе яго зборнікі, але асобна сабраная ў кнігах «Пяшчота» (1985) і «Чытаю тайнапіс вачэй» (2001). На вершы Г. Бураўкіна напісана шмат папулярных песень («Белы сьнег», «Зачараваная», «Матылі», «Малітва» і інш.). У паэта ёсьць зборнік песенных тэкстаў «Табе, Беларусь» (1984).

Перакладаў на беларускую мову вершы расейскіх, украінскіх, малдаўскіх, балгарскіх паэтаў.

Укладальнік кнігі «Наш Быкаў» — першай кнігі ўспамінаў пра Васіля Быкава.

.

Калі часам трохі засумуецца

I адчую на душы тугу,

Я выходжу да людзей на вуліцу,

У натоўпа шматгалосы гул.

Паспяшаю непрыкметна зліцца

Я з табою, гарадскі прыбой,

Каб у шумнай радасці згубіцца

Са сваёй нязначнаю журбой.

I па кроплі, па маленькай частцы

Мне ў душу збалелую ідзе

Нехаванае чужое шчасце

Толькі што спатканых мной людзей.

I яны маю бяду-навалу

Разнясуць, развеюць назаўжды,

Запрашаюць нават запявалам

У свае вясёлыя рады.

Не скруціць ніякай чорнай скрусе

Маладосць крылатую маю.

Я іду з усімі

і смяюся,

Я іду з усімі

і пяю.

I калі каго бяда агорне,

Трапіцца журботны хтосьці нам, —

Я вазьму ў яго часціну гора,

Частку сваёй радасці — аддам.

.

.

Мы — розныя,

Як розныя мясьціны,

Што нас у сьвет шырокі прывялі.

У кожнага ёсьць свой куток адзіны,

Найлепшы,

Найраднейшы на зямлі.

У кожнага свае хмызы і крушні,

Свае лугі, пагоркі і раўкі,

Свой маладзік,

Загадкавы і скрушны,

Свой адзінокі явар ля ракі.

Мы — розныя,

Як розны лёс і досьвед,

З якімі ўсе мы крочым праз гады.

І кожны зьберагае ў сэрцы водсьвет

Сваіх сьвятых заранак маладых.

У кожнага свае шляхі і вёсны,

Свае вышыні,

Бездані свае,

Свае чаўны і ветразі,

І вёслы,

Якія час ужо ў архіў здае.

Мы — розныя.

Ды нас усіх яднае

Спазнаная душою спакваля

Крынічная,

Сунічная,

Лясная,

Пяшчаная бацькоўская зямля,

Радзінны край,

Цярплівы і збалелы,

Гасьцінны,

Як расьсьцелены абрус,

У тысячах навалаў ацалелы

З дабраславёным імем —

Беларусь.

.

.

Я не ганю землі чужыя, -

Хай іх сонца не абміне.

Толькі дзе б за морам ні жыў я,

Беларусь мая снілася мне.

Так карцела - сляза закіпала, -

Каб да сэрца хаця б здалёк

Прыплывалі жалейка Купалы,

Багдановічаў васілёк...

Гэта ўсё, безумоўна, не нова.

А ці трэба, каб новым было

Поле бацькава, матчына мова

І над хатай буслова жытло?

Хіба душы свае не лечым

Ад бяздомных бядот і згрызот

Самым простым і самым вечным,

Што пранёс праз вякі народ?

І якія б шляхі ні схадзіў я,

Кліча полацкая сенажаць...

А калі не спяваць аб Радзіме,

Дык навошта наогул спяваць?

.

.

Якое шчасце —

Жыць на белым свеце,

Піць водар траў і цішыню бароў,

Твар падстаўляць пад чабаровы вецер

I мець сям’ю, работу і сяброў!

Якое шчасце —

Жыць зусім звычайна:

Браць кнігі з перапоўненых паліц,

I наліваць вадой крынічнай чайнік,

I ў садзе лісце прэлае паліць!

Якое шчасце —

Даланёй сялянскай

Адчуць слухмянасць гэбля і касы

I з нечаканай прадзедаўскай ласкай

Расчулена пагладзіць каласы,

У засені схавацца за адрыну,

Дзе дуб калыша свой зялёны шум,

I сцішанаю песняю адрынуць

I адзіноту, і бетонны сум,

Аднойчы выйсці ў поле на дасвецці,

Каб зразумець —

Да ачышчальных слёз, —

Якое шчасце —

Жыць на белым свеце

Сярод вясёлак, птушак і бяроз!..

.

.

Мы здалёку ўбачылі свабоду

I яшчэ не вырваліся з пут...

Божа,

Не дабаў майму народу

Пошасці*,

Няпраўды

I пакут.

У чужым нялюдскім землятрусе

Хіба ў нечым мелі мы віну?..

Божа,

Адвядзі ад Беларусі

Здраду,

Вераломства

I вайну.

Смутнаю парою нелюдзімай,

Калі ўсё вакол ідзе на злом,

Божа,

Захіні маю Радзіму

Мудрасцю,

Спакоем,

I цяплом.

.

/РомРом/